Deze keer wil ik het graag hebben over alle misverstanden die er nog zijn bij een hoogbegaafd kind. Helaas hoor ik heel vaak dat hoogbegaafde kinderen worden gezien als kinderen die “altijd wel goed terechtkomen”. Het idee leeft dat deze kinderen weinig begeleiding nodig hebben en dat ze vanzelf excelleren. Helaas laat de realiteit vaak een heel ander beeld zien. Er zijn talloze misverstanden en problemen die ervoor zorgen dat hoogbegaafde kinderen niet het onderwijs en de ondersteuning krijgen die ze verdienen. In deze blog hoop ik enkele misverstanden toe te lichten en wellicht heb je wat aan de informatie, die je kan gebruiken bij het uitzoeken voor een passende school.
Het misverstand van ‘de vanzelfsprekende uitblinker’
Veel mensen denken dat hoogbegaafde kinderen moeiteloos hoge cijfers halen en altijd goed presteren. Nóg erger zijn de mensen die dan even uit willen proberen of jouw kind wel hoogbegaafd is en jouw kind dan een vraag stellen. En als je kind dan niet snel genoeg of zelfs helemaal niet wil antwoorden, is jouw kind dus niet hoogbegaafd.
Tip? Ga je bij deze mensen niet verdedigen en probeer zo snel mogelijk van onderwerp te veranderen
De waarheid is dat veel van deze hoogbegaafde kinderen juist onderpresteren omdat ze zich niet uitgedaagd voelen. Hun potentieel blijft onbenut, simpelweg omdat het curriculum niet aansluit bij hun behoeften. Sommigen raken zelfs gedemotiveerd en ontwikkelen een negatief zelfbeeld, wat kan leiden tot depressiviteit en schooluitval.
Wat is er belangrijk voor jouw kind?
Dat er ruimte is voor differentiatie in de klas- Dat er uitdagende en diepgaande leerstof is, afgestemd op het niveau en de interesses van je kind- Dat het mag spelen en ontwikkelen met gelijkgestemden- Dat het hulp krijgt en vragen mag stellen bij nieuwe opdrachten- Dat jouw kind mag leren wat moeilijk is en dat niet alles altijd helemaal goed hoeft te zijn.
Het label “lastig”
Hoogbegaafde kinderen worden soms als lastig ervaren door leerkrachten. Ze stellen veel vragen, denken buiten de kaders en hebben soms moeite met autoriteit, als ze de logica van een regel niet inzien. Dit gedrag wordt vaak verkeerd begrepen en kan leiden tot conflict. In plaats van hun intellectuele nieuwsgierigheid te waarderen, worden deze kinderen soms bestempeld als eigenwijs of ongehoorzaam. Of ze krijgen te horen; ‘’ik geef jou even de beurt niet want ik wil dat andere kinderen ook het goede antwoord mogen geven’’ Als dat een aantal keren gebeurt, zal jouw kind dus stoppen met zijn vinger opsteken en met actief aan de les meedoen, met alle gevolgen van dien.
Wat is er belangrijk voor jouw kind?
Laat de leerkracht voorbij het gedrag kijken en proberen te begrijpen wat jouw kind nodig heeft- Creëer een omgeving waarin kritische vragen welkom zijn en waarin creatief denken wordt aangemoedigd- Onderbouw altijd waarom je iets wil, of waarom iets wel of niet kan.
Het gebrek aan passende begeleiding
Hoewel er steeds meer aandacht is voor hoogbegaafdheid, ontbreekt het in veel scholen nog steeds aan expertise. Leerkrachten krijgen vaak onvoldoende training om hoogbegaafde kinderen te herkennen en te begeleiden. Bovendien zijn er vaak beperkte middelen/tijd beschikbaar om deze leerlingen te ondersteunen, wat resulteert in een tekort aan plusklassen, verrijkingsmateriaal of externe begeleiding.
Wat is er belangrijk voor jouw kind?
Dat je een school vindt waar ze snappen wat hoogbegaafde leerlingen nodig hebben- Dat ze begrijpen dat jouw kind 24 uur per dag slim is en niet alleen maar één keer in de week in de plusklas- Dat er geïnvesteerd wordt in professionalisering van leerkrachten rondom hoogbegaafdheid- Dat jouw kind niet de enige slimme is in de groep maar dat er gelijkgestemden zijn waar het mee kan spelen en verder ontwikkelen.
Sociale isolatie en miskenning
Hoogbegaafde leerlingen voelen zich vaak anders dan hun leeftijdsgenoten. Ze denken op een ander niveau, hebben andere interesses en vinden soms moeilijk aansluiting (jonge kinderen zie je vaak om deze reden alleen maar met oudere kinderen spelen). Dit kan leiden tot eenzaamheid en zelfs gepest worden. Ook volwassenen (aansteller, zeurkind, huilt/piept zo snel, betweter, etc.) begrijpen hun complexe emoties en gevoeligheden niet altijd, wat het gevoel van isolement kan versterken.
Wat is er belangrijk voor jouw kind?
Zorg dat jouw kind dagelijks gelijkgestemden ontmoet- Probeer de leerkracht zo ver te krijgen dat het in ieder geval luistert naar de gevoelens en behoeftes van jouw kind. Dat de leerkracht een zodanige band met jouw kind opbouwt, dat jouw kind zich durft te uiten. Dat dit veilig genoeg aanvoelt- Geef jouw kind inzicht in zichzelf, hoe het (sneller) denkt en dat dit anders is dan bij veel andere kinderen.
Het is inmiddels wel eens tijd dat we stoppen met het negeren van de unieke behoeften van hoogbegaafde kinderen (voor kinderen met beperkingen wordt wel al van alles aangepast in het onderwijs). Door meer bewustwording te creëren, het onderwijs aan te passen en begrip te tonen, kunnen we ervoor zorgen dat deze kinderen niet alleen overleven, maar ook floreren. Laten we met elkaar deze misstanden uit de weg ruimen en hen eindelijk de kansen geven die ze verdienen.